28.12.13

Benzerlik, daha açıkçası "çalıntı / kopya" gerekçesiyle uluslararası yarışmada ödül iptali

Meksika'da bu yıl ikincisi yapılan internet katılımlı Uluslararası Sinaloa Karikatür Yarışması'nda İkincilik Ödülü kazanan eser "intihal", yani "çalıntı/kopya" olduğu gerekçesiyle diskalifye edildi. İran'dan katılan çizer Muhammedreza Babaei'ye ait olan çalışma, Alessandro Gatto'nun 2011'de Polonya'nın ünlü yarışması Satyrykon-Legnica'da Birincilik kazanan eserine sadece figür bazında benzerlik gösteriyor.
Sinaloa yarışmasının bu yılki konusu "Göç" idi. Yarışma jürisinin Babaei'nin çalışmasını baştan ödüllendirirken esprisini hangi dayanaklarla yarışma konusuna bağlamış olduğunu anlamak ne kadar zorsa, insan figürü ve gölgesi dışında birçok farklı ögeyle (balon, başsız figür, vb) Gatto'nun işinden epey değişiklik gösteren bu çalışmanın benzer (similar) bile değil de doğrudan kopya/çalıntı sayılarak iptal edilmesini anlamak aynı derecede zor.
İster istemez, birkaç yıl önce güneydeki bir uluslararası yarışmada ünlü bir klasik resmin ("Başak Toplayanlar", Millet) figürlerini yeni bir işlevle yarışma konusu "turizm"e uyarlayan karikatürün iptal edilen Birincilik ödülünü hatırlıyor insan (ve benzerlikle damgalanarak güme giden o güzelim çalışmayı: Başak Toplayanlar'ın, harman sahipleri değil, kıyıda köşede kalmış üç beş parça ürün artığını toplayan yoksul köylüler olduğunu bilenler, o karikatürde bu kez sahilde boş plastik şişe, kola kutusu, vb. tatilci artıklarını geri dönüşüm için toplarken çizilen köylü kadınlar olarak ne denli güncel ve çarpıcı bir gerçekliğe gönderme yaptığını da görmüş olmalıdırlar).
Bunları birlikte düşününce, ne "Mona Lisa"ya müdahale içeren mizahi bir çalışma kabul görebilir, ne Van Gogh'un kulağı sarılı portresine, ne de Salvador Dali'nin ağaç dallarına serili saatlerine! Oysa bunların hepsi ve daha başkaları sürekli yapılıyor (zaten konusu Resim/Sanat olan yeni karikatür yarışmaları düzenleniyor sürekli) ve birçoğu da ödüllendiriliyor.
Neyse ki, Sinaloa yarışmasında ödülü iptal ettik deyip gitmemişler: iptal edilen eserin ödülüne onu takip eden Üçüncülük Ödülü'nü kazanan Castillejos'nun, ondan boşalan ödüle de Onur Mansiyonu kazananlardan Ehrt'in eserini getirmeyi akıl etmişler. Keşke, boşalan 10. Mansiyon için de bir karikatür seçebilselerdi!
Jüriler, en az karikatürler kadar hoştur!

2 yorum:

menekse cam dedi ki...

Eserde intihal fikirle sınırlı değildir diye düşünüyorum. Resim sanatında klasikleşmiş eserlerden ( ki onları sanatla ilgilenen herkes tanır zaten ) esinlenerek fikir üretmek ayrı bir şeydir, bu gün hala hayatta olan bir çizerin eserinden bir figürü adeta kes yapıştır tekniği ile kendi eserinde kullanmak ayrı bir şeydir. Eli kalem tutan ve yarışmalara katılan bir karikatüristin ne amaçla yaptığı belli olmayan bu davranışı meşru görmemek gerekir. Bence jüri doğru olanı yapmıştır.

KOZY dedi ki...

Jürinin yerinde karar verdiği doğru; gerekçesi yetersiz görünüyordu, fakat bugün herşey ayan beyan artık: Satyrykon Legnica 1998, 3. Ödül Gerhard Gepp vd. bkz: http://similarcartoons.blogspot.com/2014/01/just-added-yeni-eklenenler.html.